Z okazji 50. wpisu na blogu – temat specjalny poświęcony projektowaniu i biciu monet  ze wspomaganiem komputerowo-software’owym. Tradycyjne technologie mennicze już nie wystarczają, dlatego mennice poszukując sposobów na zwiększenie swojej konkurencyjności sięgają po komputery, specjalistyczne oprogramowanie i technologie laserowe do grawerowania 3D.

Precyzyjne modelowanie 3D i …nagrody

Software i mocne komputery stają się niezbędne przy projektowaniu monet – szczególnie kolekcjonerskich i okolicznościowych. Firma Delcam/Artcam opracowała specjalne oprogramowanie dla mennic służące do modelowania 3D i bardzo precyzyjnego grawerowania matryc menniczych. Narzędzia edycyjne umożliwiają m.in. automatyczne powielanie wcześniej zaprojektowanych kształtów oraz w pełni automatyczną konwersję obiektów trójwymiarowych do matrycy monety.

Możliwości oprogramowania Delcam/Artcam pokazuje promocyjne firmowe wideo, na którym zaprezentowano proces projektowania i produkcji monety z pawiem.

Jak pokazuje doświadczenie królewskiej mennicy brytyjskiej Royal Mint oprogramowanie ArtCAM Pro pozwala skrócić czas przygotowania projektów monet o co najmniej połowę w stosunku do wcześniejszych metod.

Wersję aplikacji ArtCAM Pro 2012 po raz pierwszy zaprezentowano w 2013 r. na największych światowych targach numizmatycznych World Money Fair w Berlinie. Okazuje się, że oprogramowanie to nie tylko usprawnia projektowanie monet (wspomniany przypadek Royal Mint), ale pomaga też w zdobywaniu nagród. Kilka mennic korzystających z ArtCam wygrało w konkursie na monetę roku „2016 Coin Of The Year Awards”, organizowanym przez Krause Publications. Nagrody wręczono podczas tegorocznych berlińskich targów World Money Fair 2016 (5-7 luty). Co ciekawe, wśród wyróżnionych była Mennica Polska, która zwyciężyła w kategorii „Najbardziej inspirująca moneta”. Tytuł ten przyznano 10-złotowej srebrnej monecie, wybitej w kwietniu 2014 r. z okazji 100. rocznicy urodzin Jana Karskiego, polskiego kuriera, który podczas II wojny światowej przemycił aliantom w specjalnie wydrążonym kluczu mikrofilmy z raportami o Holokauście. Na rewersie monety umieszczono właśnie stylizowany wizerunek klucza z mikrodrukiem (por. fot.).

Najwięcej nagród spośród mennic używających oprogramowania ArtCAM zdobyła Mennica Austriacka, jedna z najstarszych na świecie. Międzynarodowe jury wyróżniło ją w trzech kategoriach, w tym „Najlepsza moneta bimetaliczna” za dwukolorową monetę kolekcjonerską 25 € z 2014 r., której tematem jest ewolucja. To pierwsza dwukolorowa (w srebrnym otoku umieszczony rdzeń z niobu) i już dwunasta moneta wybita w tej technice przez Austrian Mint. Różne kolory niobu uzyskiwane w procesie produkcji czynią te numizmaty niezwykle atrakcyjnymi wizualnie a przede wszystkim kolekcjonersko.

Laserowe grawerowanie

Maszyna Lang RM 500S Laser do wytwarzania matryc menniczych

Technologia laserowa oferuje możliwość tworzenia nawet najbardziej delikatnych struktur na matrycach menniczych. Liderami tego segmentu rynkowego są dwie niemieckie firmy: Lang GmbH i Acsys Lasertechnik, oferujące maszyny, które na podstawie zestawu danych wytwarzają matryce mennicze znacznie bardziej precyzyjne w porównaniu do konwencjonalnie produkowanych.

Połączenie projektowania komputerowego i laserowego grawerowania w procesie bicia monet pozwala na tworzenie wcześniej niemożliwych drobnych struktur. Klasycznym przykładem jest tak zwany efekt tęczy powstający na niezwykle drobnych strukturach na różnych warstwach powierzchniowych. Kolory zmieniają się w zależności od kąta patrzenia i nachylenia wobec światła.

Grawerowanie 3D sterowane komputerowo umożliwiają maszyny niemieckiej firmy Acsys.

Kolejną innowację w zakresie nanotechnologii przedstawiono w styczniu 2015 r. podczas forum technicznego odbywającego się w ramach World Money Fair 2015. Wykorzystując niezwykle precyzyjne lasery, technologia ta umożliwia rozprowadzanie nanocząstek na powierzchni w celu tworzenia stałych kolorów, nie zmieniających się wraz ze zmianą kąta patrzenia.

Acsys PIRANHA µ – maszyna do laserowego grawerowania 3D

Mennice opracowują i wprowadzają też nowe funkcje zabezpieczeń. Firma z Liechtensteinu Coin Invest Trust na przykład chroni swoje produkty poprzez dodanie mikro podpisu, którego linie mają tylko kilka setnych milimetra, co już stanowi poważne wyzwanie dla potencjalnych fałszerzy.